АХБОР (63)
VII-умин Форуми анљуманњои дўстї бахшида ба 75-солагии Созмони Милали Муттањид, 75-солагии Ѓалаба дар Љанги Бузурги Ватанї ва 95-солагии Россотрудничество
28 декабри соли 2020 бо ташаббуси Раёсати Љамъияти дўстї ва равобити фарњангии Тољикистон бо кишварњои хориљї (минбаъд ЉДРФТ) якљоя бо Намояндагии Россотрудничество дар Тољикистон ва бо дастгирии Сафорати Федератсияи Россия дар Љумњурии Тољикистон – бо иштироки намояндагони корпуси дипломатии мустаќар дар шањри Душанбе, раисони Љамъиятњои дўстї бо кишварњои алоњида, бо фарогирии зиёиёни маъруф, роњбарони иттињодия ва марказњои фарњангии аќаллиятњои миллї, донишљўён ва намояндагони ВАО Форуми VII-уми анљуманњои дўстї бахшида ба 75-солагии Созмони Милали Муттањид, 75-солагии Ѓалаба дар Љанги Бузурги Ватанї ва 95-солагии Россотрудничестворо доир гардид.
Чорабиниро Раиси Раёсати ЉДРФТ Сайдулло Хайруллоев ифтитоҳ намуда, ҳамагонро бо ин рўйдоди муҳим самимона табрик намуд. Таъкид кард, ки ташкил намудани Форуми анҷуманҳои дўстӣ, конфронсҳои илмиву амалӣ, ки бо ташаббуси ЉДРФТ, Сафорати Федератсияи Россия дар Љумҳурии Тоҷикистон ва Намояндагии Россотрудничество баргузор мешаванд, барои таҳкими дўстӣ ва бародарии халқу миллатҳои гуногуни муқими Тоҷикистон ва берун аз он мусоидат менамоянд. Суханронии Сайдулло Хайруллоев бо забони руссї замима мегардад.
Сипас, Сафири Фавқулода ва Мухтори Федератсияи Россия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Игор Семёнович Лякин-Фролов иброз дошт, ки баргузории силсилаи Форумњо ва Форуми кунунї, барои љомеаи имрўза махсусан муҳим арзёбї мешавад ва ба љавонон имкон медиҳад, аз таъриху фарҳанг ва тамаддуни халқу миллатҳои гуногун аз наздик ошноӣ пайдо кунанд. Аз Раёсати ЉДРФТ сипосгузор буд, ки чунин чорабиниҳоро доир менамояд.
Баъдан, иљрокунандаи Роҳбари Намояндагии Россотрудничество дар Тоҷикистон Иванов Иван Сергеевич суханронӣ намуд. Зимни баромади худ ба фаъолияти ҶДРФТ таҳти роҳбарии Сайдулло Хайруллоев баҳои баланд дода, ҳамзамон таъкид кард, ки ЉДРФТ дар тақвияти ҳамкориҳои байналмилалӣ, фароҳам овардани шароит барои қаробати қавму миллатҳои гуногун, боз намудани роҳи муколамаи сулҳ ва рушди љомеаи шаҳрвандї нақши арзанда дорад. Сипас, муовини Раиси Раёсати Љамъияти дўстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ Мушаррафа Шарифова бо маърўзаи аз таърихи 95-солагии Россотрудничество ва њамкории 62-солаи ин ташкилоти маъруф бо ЉДРФТ маърўза кард. Инчунин, академик, раиси Љамъияти дўстии «Тоҷикистон – Покистон» Кароматулло Олимов, љонишини раиси Љамъияти дўстии «Тоҷикистон – Россия» Мењринисо Наѓзибекова, раиси Љамъияти дўстии «Тоҷикистон – Куба» Љўра Латипов, намояндаи Маркази миллӣ фарҳангии «Дуслик»-и тотору бошқирдҳои Тоҷикистон Мирхайдарова Таскира, муовини раиси Љамъияти дўстии «Тоҷикистон – Япония» Умед Мансуров ва дигарон суханронї намуданд.
Дар Форуми VII-уми анљуманњои дўстї намояндагони Сафоратњои Россия, Ќазоќистон Алї Беркинбай (котиби II-ум), Ўзбекистон Турсунбеков, Мардонов (котиби якум), Туркманистон Бабаев Мердан (котиби якум), инчунин кормандони Маркази илму фарњангии Россия дар Тољикистон, муовини раиси Љамъияти дўстии «Тоҷикистон – Беларус» Исроил Мирзоалиев, муовини раиси Љамъияти дўстии «Тоҷикистон – Германия» Рањматулло Кучов, котиби масъули Љамъияти дўстии «Тоҷикистон – Ќазоќистон» Каиржан Курбанова, раиси Љамъияти дўстии «Тоҷикистон – Ќирѓизистон» Мирзо Шукурзода, раиси Љамъияти дўстии «Тоҷикистон – Туркия» Муњиба Мањмадљонова, раиси Љамъияти дўстии «Тоҷикистон – Афѓонистон» Ќосимшо Искандаров, муовини раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Япония» Умед Мансуров, раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Франсия» Соќибой Султонов, муовини раиси Љамъияти дўстии «Тоҷикистон – БЕНИЛЮКС» Парвина Ќурбонбекова, референти ЉДРФТ дар вилояти Хатлон Роњила Давлатова, раиси Маркази миллӣ фарҳангии «Дуслик»-и тотору бошқирдҳои Тоҷикистон Римма Хамзина, аъзои маркази мазкур Таскира Мирхайдарова, коргоњи эљодии «Оро» Манзура Улљабоева, раиси Ташкилоти осетинњои Тољикистон «Иристон» Зарифа Гуссаова, собиќадори ЉДРФТ Лустин Александр, кормандони ЉДРФТ, дастаи ҳунарии «Шифо»-и Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абуалї ибни Сино ва намояндагони васоити ахбори омма ва дигарон иштирок карданд.
Дар анҷоми Форум Сафири Фавқулода ва Мухтори Федератсияи Россия дар Љумҳурии Тоҷикистон Лякин-Фролов ба Раиси Раёсати ЉДРФТ Сайдулло Хайруллоев Сипосномаи Намояндагии Россотрудничество таќдим намуд, Сайдулло Хайруллоев ба роњбари Намояндагии Россотрудничество дар Тољикистон Иванов Иван Сергеевич, фаъолони ЉДРФТ Хамзина Римма, Пушкарёва Валентина, Хаджаева Людмила, Мансуров Умед Ифтихорномаи Раёсати ЉДРФТ-ро супориданд.
Инчунин, аз тарафи дастаи ҳунарии «Шифо»-и Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абуалӣ ибни Сино (яке аз ниҳодҳои анҷуманҳои дўстии «Тоҷикистон бо кишварњои БЕНИЛЮКС ва Ўзбекистон») барои иштирокчиён вобаста ба мавзўи Форум барномаи љолиби консертї пешкаш карда шуд.
Форуми VII-уми анљуманњои дўстї дар рўҳияи бародариву рафоқат ва ифтихормандӣ баргузор гардида, дар ватани сулҳпарвари Тоҷикистон - хонаи умеди халқу миллатҳои гуногун дар њамдастии ЉДРФТ, Намояндагии Россотрудничество ва Сафорати Федератсияи Россия рўйи кор омад ва намоишдиҳандаи сиёсати хирадмандонаи Тоҷикистон дар масъалаи муносибати байни халқҳову давлатҳо зуҳур кард.
Сайдулло Хайруллоев: «Ман ҳамеша бо миллатам зиндаам»
Дипломатияи парлумонӣ яке аз самтҳои авлавиятноки сиёсати давлати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳисоб меравад. Ба таърихи наздик ба сињсолаи соҳибистиқлолии ҷумҳурӣ назар афканда, мебинем, ки дар ин самти муҳим корҳои арзанда ба анҷом расида, дар баланд бардоштани иқтидори кишвар ва шинохти он дар арсаи байналмилалӣ иқдомҳои зиёд рӯи кор омадаанд.
Парламентаризми муоссири тоҷик дар даврони истиқлолият дар баробари ҳаллу фасли муҳимтарин масъалаҳои ҳаёти ҷумҳурӣ аз ҷумла рушду тавсеа бахшидан ба ҳамкориҳои иқтисодии хориҷӣ, инчунин дар ҷалби сармояи беруна ба лоиҳаҳои гуногуни кишвар низ нақши муассир дошт.
Парлумони касбии мамлакат тайи бистсолаи охир бо шарофати сиёсати «дарҳои боз» ва ҷалби парлумонҳои дунё ба ҳамкории судманд дар кишвар лоиҳаҳои зиёдеро дар соҳаҳои саноат, энергетика, коммуникатсия амалӣ намуд, ки барои рушди устувори давлати мо заминаҳои мустаҳкам гузоштаанд.
Имсол парлумони касбии мамлакат 20-сола шуд. Дар ин росто мо наметавонем дар бораи яке аз асосгузорони парлумони касбии мамлакат - нахустин раиси Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Сайдулло Хайруллоев ҳарф назанем.
Шахсиятеро, ки дар борааш ҳарф мезанем, ба тарғибу дастгирӣ эҳтиёҷ надорад. Андешаҳои ӯ, суханонаш кайҳост, ки ба дили мардум роҳ ёфта, кору пайкори созандааш дар таърихи парламентаризми тоҷик ба ҳайси роњбари нахустин парлумони касбии мамлакат машҳур гаштааст.Бо номи ин абармарди миллат таърихи давлатдории тоҷикон пайвастагии ногусастае дорад.
Вақт нишон дод, ки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва вакилони Маҷлиси намояндагон дар интихоби Раиси парлумони касбии ҷумҳурӣ Сайдулло Хайруллоев дар солҳои 2000-2010 хато накардаанд. Зеро Маҷлиси намояндагон, ки дар тули фаъолияташ ба нафъи халқу ватан хидмат карданро мақсади асосии худ қарор додааст, имрўз ба як мақоми шоиста, боэътимод ва устувори қонуният ва адолати мамлакат табдил ёфта, вазифаҳои масъуле ки ба зима дошт, бо сарбаландӣ иҷро карда истодааст. Ин мақоми олии қонунбарор дар ин муддат тавонист, ки вобаста ба талаботи замони муосир ва ҷомеаи тоҷик қонунҳои зиёдеро таҳия ва қабул намояд. Ин қонунҳо, ки дар сатхи меъёрҳои байналмилалӣ танзим гардида, ба тасвиб расидаанд, заминаи рушди устувор ва таъмини суботу амният дар ҷумҳурӣ мебошанд.
Нақши Сайдулло Хайруллоев ҳамчун аввалин Раиси Маҷлиси намояндагон махсусан дар ташаккули парлумони касбї ва дипломатияи парлумонї дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бағоят муассир мебошад. Аз нуқтаи назари коршиносони масоили сиёсӣ Сайдулло Хайруллоев ба сифати саpмеъмоpе баpгyзида шуд, ки на танҳо парлумони касбии мамлакатро аз ҷиҳати сиёсӣ таpмим намуд, балки сохтмони онpо баp пояҳои yстyвоpy кӯҳи сифатан нав баpпо намуд.
Бинобар ин солҳои 2005-2010-ум дубора ба вазифаи Раиси Маҷлиси намояндагон интихоб гардидани ў аз ҷониби кулли вакилон далели ҳамчун ходими намоёни ҳизбиву давлатӣ ва шахсияти шинохтаву бонуфуз ба шумор рафтани ў байни тамоми қишрҳои ҷомеаи кишварамон буд. Хидматҳои ў дар вазифаҳои роҳбарии ташкилоту хоҷагиҳои гуногун, роњбарии ноҳияҳо, Кумитаи иҷроияи собиқ вилояти Қӯрғонтеппа, муовини Сарвазири ҷумҳурӣ, ҳамчунин дар се даъвати Шўрои Олии Тоҷикистон намояндаи мардумӣ фаъолият намудани ў бо овозҳои аксарияти кулл интихоб шудани ўро ба мақоми баланди Раиси Маҷлиси намояндагон таъмин намуд.
Маҳз дар давраи роҳбарии Сайдулло Хайруллоев ба парлумони кишвар равобити сиёсӣ, ҳамкориҳои байнипарлумонии Тоҷикистону Россия ба таври фаъол ба роҳ монда шуд. Аз ҷумла, моҳи ноябри соли 2005 дар шаҳри Душанбе ҷаласаи Комиссияи байнипалатавии парлумонӣ оид ба ҳамкорӣ байни Думаи давлатии Федератсияи Россия ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид, ки он ба ифтитоҳи аввалин намоишгоҳи миллии Россия дар пойтахти Тоҷикистон рост омад. Мақомоти қонунгузории ду кишвар масъалаҳои муҳоҷирони меҳнатии Тоҷикистон, ҳолати заминаи шартномавию ҳуқуқии муносибатҳои байни ду давлатро муҳокима карданд. Ғайр аз ин, дар давоми марҳилаҳои ҳамкорӣ ташрифи расмии аъзои раёсат ва дигар намояндагони парлумонҳои Тоҷикистону Россия аз кишварҳои якдигар мунтазам ба вуқӯъ пайваст, ки ҷиҳати таҳкими минбаъдаи равобити байнипарлумонӣ нақши муҳим бозид. Аз ҷумла, Созишномаи ҳамкорӣ байни Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Шӯрои Федератсияи Маҷлиси Федералии Федератсияи Россия ба имзо расонида шуда, ҷиҳати татбиқи амалии он комиссияи доимоамалкунанда низ таъсис дода шуд. Баргузории ҷамъомади байнипарлумонии «Тоҷикистон - Россия: имконоти ҳамкории байниминтақавӣ» (Душанбе, августи с.2006) ва Форуми навбатии байнипарлумонии «Россия-Тоҷикистон: нерӯи ҳамкории байниминтақавӣ» (Москва, Санкт-Петербург, )-ро метавон аз чорабиниҳои муҳим дар доираи ин муносибатҳо ҳисобид.
Инчунин дар марҳилаҳои гуногуни њамкорї байни ҳарду кишвар созишномаҳои муҳим дар соҳаҳои иқтисод, молия, танзими муҳоҷирати меҳнатӣ ва дигар санадҳои муҳим ба имзо расиданд, ки ин ҳамкорињоро байни ин ду шарики стратегї Комиссияи байниҳукуматии Тоҷикистону Россия оид ба ҳамкориҳои иқтисодӣ, инчунин санадҳое, ки байни ду давлат оид ба самтҳои гуногуни ҳамкории иқтисодию тиҷорӣ қабул шудаанд, муайян менамуд.
Сайдулло Хайруллоев солҳои роҳбариаш дар парлумонро ба ёд оварда, ќими муаззами дастовару муваффаќияти худро дар эътимоди Пешвои миллат ва њамкорию дастёрии камандаи корї дониста, чунин мегуяд: «ба ҳамаи онҳое, ки якҷоя кор кардем барои заҳмати пурсамару фидокорона ба хотири пешрафти давлату миллат изҳори сипос менамоям.
Мехоҳам ба вакилони муҳтарам, фраксияҳо ва ҳизбҳои парламентие, ки ҳамроҳам содиқона ба нафъи давлату ҳукумат хизмат кардаанд ташаккури алоҳида гӯям. Зеро ҳамаи онҳо бори гарони масъулияти ҳуқуқӣ ва сиёсӣ ба дӯш доштанд ва онро аз оғоз то анҷом ба таври шоиста дар ҷой ва мавқеи худ мутобиқ ба талаботи қонун ва воқеият сарбаландона иҷро намуданд.
Фикр мекунам, яке аз ҷиҳатҳои ба худ хоси даъвати ҳамонвақтаи мо ин буд, ки мо – вакилон тавонистем якдигарро бишнавем, ба андешаҳои якдигар эҳтиром гузорем ва мубоҳисаи касбиву коршиносонаро ба анъана табдил диҳем.
Мо дар қабули қарору қонунҳо ҳамеша таносуби дурусти адолатро дар мизони манфиати давлати миллии хеш, халқи Тоҷикистон ва ояндаи давлатдориамон ба ҳадди эътидол риоя намудем. Ва ин нуктаи муҳимми дарёфти адолат кори на ҳар фарди алоҳида, балки натиҷаи маҳсули ҳамдигарфаҳмии парламенти касбӣ буд. Ва якчанд ҷумлаи комилан самимӣ унвонии кормандони Дастгоҳи Маҷлиси намояндагон гуфтаниям, ки ин ҳама солҳо ҳамроҳи мо – вакилони ҳамон вақта буданд.
Ман онҳоеро ба кори Дастгоҳи Маҷлиси намояндагон ҷалб намудаам, ки мудати 20 сол мешавад тамоми тақозои парламентро – ҳам дар қонунгузорӣ ва ҳам дар иқдомҳои дигар ҳоло ҳам таъмин намуда истодаанд».
Сайдулло Хайруллоев дар ҳақиқат ҳамсафи содиқу бовафои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аст. У аз нахустин рӯзҳои соҳибистиқлолии ватанамон дар паҳлӯи Эмомалӣ Раҳмон буд. «-Мо- тоҷикон миллати тамаддунофар бояд дар атрофии Пешвои миллат, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муттаҳид гардида, «ҳушёрии сиёсӣ»-ро набояд аз даст диҳем, зеро он раҳномаи фардои дурахшони Тоҷикистон аст.
Президенти ҳар мамлакат шаҳсутуни ҳамон давлат ба ҳисоб меравад. Ҳар шаҳрванди Тоҷикистонро зарур аст, ки камари ҳиммат баста, дар ҳифзи марзу буми аҷдодӣ ва сарватҳои Ватан саҳми беназир бигзорад. Барқарор гардидани сулҳи тоҷикон, ташкили давлати мустақили миллӣ, бунёди иншоотҳои муҳими кишвар далели корнамоии беназири Қаҳрамони Тоҷикистон, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ–пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аст. Тоҷикистонро мо бояд мисли Президент дар радифи ҷисму ҷон дўст дорем»-мегуяд Сайдулло Хайруллоев.
«-Мо бояд Ватанро бо ҳама пастию баландиҳои рӯзгори мардумаш, бо ҳама арзишҳои таърихию замонавиаш, бо ҳама мағлубияту музаффариятҳояш, ки барои имрӯзу фардо таъсирҳо дорад, дӯст дорем, аз таҷрибаи он сабақ бардорем ва вазифаю масъулияти муқаддаси худро дар назди фарзандони ояндааш аз ёд набарорем»- меафзояд Сайдулло Хайруллоев.
Сайдулло Хайруллоев ҳеҷ гоҳ барои худаш чизе ҳам нагуфтааст. Вале барои ободию пешрафти ҷамъият, барои мардум бисёр гуфтааст.
Мавсуф аз зумраи он сиёсатмадоронест, ки дар рафти ҷаласаҳои парлумонӣ бо хираду маърифати худ ба андешаҳои вакилон равшанӣ мебахшид. Дунёи маънавии ў хеле ранги аст. Чаро, ки ў бо олимону адибон, ҳакимону орифон тез- тез сўҳбатҳои илмию адабӣ меорояд.
Сайдулло Хайруллоев вакилони Маҷлиси намояндагонро танҳо ба росткорӣ, адлу адолат некию накукорӣ, арзишҳои маънавии умумибашариро пос доштанд ва баланд бардоштани сифати қонунҳо ҳидоят менамуд. Ин ба ў ба осони муяссар мегардид. Чаро ки вакилони Маҷлиси намояндагон ўро самимона дуст медоштанд ва ҳамеша эҳтиромашонро ба ҷо меоварданд.
Сайдулло Хайруллоев ҳангоми фаъолияташ дар парлумони касбии мамлакат ҳамеша таъкид мекарданд, ки бунёди ҷомеаи солиму мутамаддин орзую омоли ҳар як миллату халқияти олам буда, барои эъмори он бояд ҷаҳду талош кард. Аз ин хотир мутахасисони бахшҳои мухтаталифи ҷомеаро лозим аст, ки мавқеи солимро ихтиёр намуда, бо ахлоқи ҳамидаю эҳсоси баланди ватанпарастию худогоҳӣ ба ҷавонон намунаи ибрат бошанд. Мавқеи солим ин якрўю яктан будан аст, ки моро дар ҳамбастагӣ ба ваҳдати комил мерасонад.
Ҳамроҳи Устод борҳо ба ноҳияҳои гуногуни ҷумҳурӣ сафари кори намудаам. У дар ҳама ҷо азизи мардум аст. Куҷое, ки нону намаки мардумро хурдааст онҷоро поку азиз пос доштааст.
Аз ҳама муҳимаш Сайдулло Хайруллоев аз ҷумлаи чунин симоҳои намоёни кишвар аст, ки дар зарфи даҳ соли фаъолияташ тавонист Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳуриро баҷаҳониён ба таври мусбат арзёби намояд.
Ин арбоби намоёни давлатӣ ҳамчун сиёсатмадори шинохта ҳамеша дар чорабиниҳои байналмилалӣ аз сиёсати дохили ва хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳимоят намуда, манфиатҳои миллии моро аз ҳама боло мегузорад. Дар тамоми давру замон ва имрӯз низ ҷомеа ба Сайдулло Хайруллоев барин шахсиятхои нотакрор, окилу доно ниёз дорад. Ҳоло ҳам Устод дар вазифаи Раиси ҷамъияти дӯстӣ ва робитаҳои хориҷӣ адои вазифа намуда, бо хирадмандию покизагӣ, гуфтору рафтори худ баҳри солимии ҷомеа гом мебардорад.
Имрӯз дар ҷумҳуриамон Сайдулло Хайруллоев барин сиёсатмадорон ангушт шуморанд. Ӯ ҳоло ҳам бо қишрҳои гуногуни ҷомеа мулоқоту вохуриҳо анҷом дода, ҷавонмардона манфиатҳои миллии моро ҳифз менамояд. У дар роҳ ба сӯи адолат ва гул-гул шукуфии миллат хастаги роҳро ҳис намекунад. Бузургии ӯ дар сарҷаъмии миллат аст. Аз ҳама муҳимаш барои чунин ҷавонмардон ҳеҷ гоҳ маҳал вуҷуд надорад.
Дар ӯ сифатҳои зиёди инсонии олию одӣ, меҳрубонию қаҳрамонӣ, матонату ҳалимӣ, дилсӯзию ҷасорат, хоксорию ғурур бо риояи одоб, дар мизони хирад ва тарозуи манфиати миллат ва Ватан ба ҳам омадаанд.
Дар таърихи соҳибистиқлолии рушди парламентаризми муоссири тоҷик Сайдулло Хайруллоев шахсиятест, ки натанҳо дар ташаккулу таҳаввули таърихи парламентаризм, балки барои эҳё намудани падидаҳои неку писандида ва арзишҳои волои фарҳангии миллии ниёгонамон хизматҳои намоён кардаанд.
Сайдулло Хайруллоев аз ҳеҷ гуна андешаи мухолиф, назарҳои танқидомез ва суханҳои муқобил ҳарос надошт ва ҳоло ҳам надорад. Ӯ ҳамеша ҳақиқатро мепазирад. Зеро ҳар нафаре, ки барои давлату миллат хизмат кардааст, масъулияти давлату миллатро дар қадршиносии худ пайдо менамояд.
Сайдулло Хайруллоев ба тарбияи кадрҳои ҷавон диққати ҷиддӣ медиҳад. Чаро, ки худаш дастпарвари мактаби камолоти даврони шуравист.
«Ёд дорам солҳои роҳбариям дар вазифаҳои гуногуни давлатӣ Роҳбарияти олии кишвар дар даврони шуравӣ ва имрӯза нисбати мо кадрҳои ҷавон хеле сахтгиру серталаб буданд. Мудом мо ҷавононро дар татбиқи лоиҳаҳои бузурги созандагии кишвар дастгири менамуданд. Падарона моро ғамхорӣ менамуданд»-мегуяд Сайдулло Хайруллоев.
Ҳадафи навиштани ин сатрҳо пеш аз ҳама ҳимояи корҳои неки оғозгардидаи Сайдулло Хайруллоев дар парлумони касбии мамлакат солҳои 2000-2010 мебошад. Сайдулло Хайруллоев ҳоло ҳам дар баромадҳояш борҳо таъкид менамояд, ки мақсади асосии мо муттаҳид намудани мардуми кишвар дар атрофи сиёсати созандаю бунёдкоронаи Пешвои миллат, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мебошад. Дар ин ҷода мо бояд ба одитарин ва олитарин хислати инсонӣ — қадршиносӣ аз заҳмати фарзанди содиқу вафодори миллат такя намоем.
Сайдулло Хайруллоев рӯзи 10 августи соли 2020 ба сини мубораки 76 медарояд. Мо аз номи аҳли адаб, онҳое, ки ин ходими намоёни давлатиро изату эхтиром менамоянд, ҳайати эҷодии рузноманигорон ин шахсияти таърихиро табрику муборакбод намуда ба ӯ пеш аз ҳама саломатии бардавом, умри пурбаракат орзу намуда, ҳамеша хоҳони онем, ки дар куҷое, ки набошад сиҳату саломат бошад.
Мо бояд заҳматҳои фарзандони бузургу сарсупурдаи миллатамонро қадр намоем, то аз ин қадршиносӣ ояндагон ҳикмат ва таҷриба бардоранд.
Муҳамадато Султонов
журналист
Бознашр аз рўзномаи «ИмрӯзNews»
№ 129 (2128), сањ. 1-6-7 аз 7 августи соли 2020
http://imruz.tj/tj/articles/10784/
Бинобар ин солҳои 2005-2010-ум дубора ба вазифаи Раиси Маҷлиси намояндагон интихоб гардидани ў аз ҷониби кулли вакилон далели ҳамчун ходими намоёни ҳизбиву давлатӣ ва шахсияти шинохтаву бонуфуз ба шумор рафтани ў байни тамоми қишрҳои ҷомеаи кишварамон буд. Хидматҳои ў дар вазифаҳои роҳбарии ташкилоту хоҷагиҳои гуногун, роњбарии ноҳияҳо, Кумитаи иҷроияи собиқ вилояти Қӯрғонтеппа, муовини Сарвазири ҷумҳурӣ, ҳамчунин дар се даъвати Шўрои Олии Тоҷикистон намояндаи мардумӣ фаъолият намудани ў бо овозҳои аксарияти кулл интихоб шудани ўро ба мақоми баланди Раиси Маҷлиси намояндагон таъмин намуд.
Маҳз дар давраи роҳбарии Сайдулло Хайруллоев ба парлумони кишвар равобити сиёсӣ, ҳамкориҳои байнипарлумонии Тоҷикистону Россия ба таври фаъол ба роҳ монда шуд. Аз ҷумла, моҳи ноябри соли 2005 дар шаҳри Душанбе ҷаласаи Комиссияи байнипалатавии парлумонӣ оид ба ҳамкорӣ байни Думаи давлатии Федератсияи Россия ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид, ки он ба ифтитоҳи аввалин намоишгоҳи миллии Россия дар пойтахти Тоҷикистон рост омад. Мақомоти қонунгузории ду кишвар масъалаҳои муҳоҷирони меҳнатии Тоҷикистон, ҳолати заминаи шартномавию ҳуқуқии муносибатҳои байни ду давлатро муҳокима карданд. Ғайр аз ин, дар давоми марҳилаҳои ҳамкорӣ ташрифи расмии аъзои раёсат ва дигар намояндагони парлумонҳои Тоҷикистону Россия аз кишварҳои якдигар мунтазам ба вуқӯъ пайваст, ки ҷиҳати таҳкими минбаъдаи равобити байнипарлумонӣ нақши муҳим бозид. Аз ҷумла, Созишномаи ҳамкорӣ байни Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Шӯрои Федератсияи Маҷлиси Федералии Федератсияи Россия ба имзо расонида шуда, ҷиҳати татбиқи амалии он комиссияи доимоамалкунанда низ таъсис дода шуд. Баргузории ҷамъомади байнипарлумонии «Тоҷикистон - Россия: имконоти ҳамкории байниминтақавӣ» (Душанбе, августи с.2006) ва Форуми навбатии байнипарлумонии «Россия-Тоҷикистон: нерӯи ҳамкории байниминтақавӣ» (Москва, Санкт-Петербург, )-ро метавон аз чорабиниҳои муҳим дар доираи ин муносибатҳо ҳисобид.
Инчунин дар марҳилаҳои гуногуни њамкорї байни ҳарду кишвар созишномаҳои муҳим дар соҳаҳои иқтисод, молия, танзими муҳоҷирати меҳнатӣ ва дигар санадҳои муҳим ба имзо расиданд, ки ин ҳамкорињоро байни ин ду шарики стратегї Комиссияи байниҳукуматии Тоҷикистону Россия оид ба ҳамкориҳои иқтисодӣ, инчунин санадҳое, ки байни ду давлат оид ба самтҳои гуногуни ҳамкории иқтисодию тиҷорӣ қабул шудаанд, муайян менамуд.
Сайдулло Хайруллоев солҳои роҳбариаш дар парлумонро ба ёд оварда, ќими муаззами дастовару муваффаќияти худро дар эътимоди Пешвои миллат ва њамкорию дастёрии камандаи корї дониста, чунин мегуяд: «ба ҳамаи онҳое, ки якҷоя кор кардем барои заҳмати пурсамару фидокорона ба хотири пешрафти давлату миллат изҳори сипос менамоям.
Мехоҳам ба вакилони муҳтарам, фраксияҳо ва ҳизбҳои парламентие, ки ҳамроҳам содиқона ба нафъи давлату ҳукумат хизмат кардаанд ташаккури алоҳида гӯям. Зеро ҳамаи онҳо бори гарони масъулияти ҳуқуқӣ ва сиёсӣ ба дӯш доштанд ва онро аз оғоз то анҷом ба таври шоиста дар ҷой ва мавқеи худ мутобиқ ба талаботи қонун ва воқеият сарбаландона иҷро намуданд.
Фикр мекунам, яке аз ҷиҳатҳои ба худ хоси даъвати ҳамонвақтаи мо ин буд, ки мо – вакилон тавонистем якдигарро бишнавем, ба андешаҳои якдигар эҳтиром гузорем ва мубоҳисаи касбиву коршиносонаро ба анъана табдил диҳем.
Мо дар қабули қарору қонунҳо ҳамеша таносуби дурусти адолатро дар мизони манфиати давлати миллии хеш, халқи Тоҷикистон ва ояндаи давлатдориамон ба ҳадди эътидол риоя намудем. Ва ин нуктаи муҳимми дарёфти адолат кори на ҳар фарди алоҳида, балки натиҷаи маҳсули ҳамдигарфаҳмии парламенти касбӣ буд. Ва якчанд ҷумлаи комилан самимӣ унвонии кормандони Дастгоҳи Маҷлиси намояндагон гуфтаниям, ки ин ҳама солҳо ҳамроҳи мо – вакилони ҳамон вақта буданд.
Ман онҳоеро ба кори Дастгоҳи Маҷлиси намояндагон ҷалб намудаам, ки мудати 20 сол мешавад тамоми тақозои парламентро – ҳам дар қонунгузорӣ ва ҳам дар иқдомҳои дигар ҳоло ҳам таъмин намуда истодаанд».
МУЛОҚОТ БАҲРИ ГУСТАРИШИ ҲАМКОРИҲО
МУЛОҚОТ БАЊРИ ГУСТАРИШИ ЊАМКОРИЊО
Чанде пеш Раиси Раёсати Љамъияти дўстї ва равобити фарњангии Тољикистон бо кишварњои хориљї Сайдулло Хайруллоев Сафири Фавќулода ва Мухтори Љумњурии Исломии Покистон дар Тољикистон љаноби Имран Њайдар, атташеи тиҷоратї Рашид Имтиёз ва корманди ин Сафорат Гулрухсор Рањимоваро ба ҳузур пазируфт.
Дар оғоз С. Хайруллоев мењмононро бо таърих, фаъолият ва вазифањои ЉДРФТ, Љамъияти дўстии «Тољикистон – Покистон» шинос карда, ќайд намуд, ки Љамъияти дўстї ва равобити фарњангии Тољикистон бо кишварњои хориљї њамчун тањкимбахши дўстии халќњо ва равобити фарњангии байни онњо, ташвиќгари сиёсати хориљиву дохилии давлат дар масъалаи муносиботи байналмилалї кори худро дар самти иљрои вазифањои оинномавї, таъмини пешрафти фаъолияти љамъиятњои дўстии дар доираи он амалкунанда, ќавитар гардонидани иртибот бо иттињодияњо ва марказњои миллию фарњангии аќаллиятњои миллї, густариши њамкорї бо сафоратњои давлатҳои хориҷии мустақар дар пойтахти Тољикистон ва ташкилотњои байналмилалии муќими кишвар, инчунин бо сафоратњои Тољикистон дар давлатњои гуногун, бо марказҳои фарҳангии тоҷикони бурунмарзӣ ва ѓайра анљом медињад.
ЉДРФТ ва намояндагињои он дар вилоятњо бо љалби доирањои васеъи ќишрњои гуногуни љомеъаи шањрвандї – ташкилотњои љамъиятию сиёсї, муассисањои илмиву фарњангї ва тањсилоти олї, анљуманњои њамрадифи худ –зимни дигар њадафњо – бештар дипломатияи мардумиро ривољ медињад.
Дар чорабинињои мо иштирок кардани сафирон ва намояндагони корпуси дипломатї ифодагари эњтироми онњо нисбати фаъолияти бисёрљонибаи мост”, – хулоса кард С. Хайруллоев.
Дар ҷараёни вохӯрӣ љонибҳо оиди аз қадим дар қораи Осиё ба ҳам хеле наздик зистани ањолии ду кишвар, умумиятҳои диниву мазҳабӣ, шабеҳият доштани урфу одат, анъанаву расму ойини онњо, ба хусус тавъам будани маданияти маишии мардуми Покистон бо сокинони Бадахшони Тоҷикистон; ҳанӯз чањорсад сол қабл дар ҳудуди Покистони имрӯза маскун шудани тоҷикон ва то ҳанӯз дар шаҳрҳои Панҷобу Кашмир ва Лоҳури қаламрави он (зиёда аз 1 миллиону 220 њазор, бино бар маълумоти с. 2012) иқомат доштани онњо, хеле монанд будани забонҳои тоҷикиву урду, ҳатто қариб бе тарҷумон ҳамдигарро фаҳмидани соҳибони ин забонҳо ва ѓ. суњбат карда, ба хулоса омаданд, ки ин њама моро боз ҳам наздиктар мекунанд.
Љаноби Имран Ҳайдар зимни суханронї қайд кард, ки ҳангоми тамошои экспонатҳои Осорхонаи археологии Институти таърихи Академияи миллии илмњои Тољикистон ба чунин қаробат бештар мутмаъин гашт.
Дар љараёни мулоқот қайд гардид, ки таърихи робитаҳои дўстона ва иқтисодии байни Тоҷикистону Покистони аз даврони хеле қадим маншаъ гирифта, дањсолањои охир муносибатҳои иқтисодиву тиҷоратӣ, њамвора робитаҳои фарҳангӣ хеле густариш ёфтанд.
Кормандони ЉДРФТ ёдовар шуданд, ки либосњои ширкати “Табани”, болопўшњо, пойафзор ва дигар колои аз чарми табиї дўхташудаи истењсоли Покистон дањсолањост, байни сокинони Тољикистон хеле маъмул ва мавриди ниёзанд.
Зимни суњбат дар мавзўъи робитањои илмиву адабї таъкид гардид, ки дар Тоҷикистон бо иштироки олимони иқболшиноси ҳарду ҷониб ва дӯстдорони ашъори аллома Муҳаммад Иқбол баргузор кардани конфронсҳои байналмилаливу маҳфилҳои адабї анъана гаштааст.
Сайдулло Хайруллоев аз адибони шинохтаи ҳарду кишвар - шоири муборизи покистонӣ Файз Аҳмади Файз ва Шоири халқии Тоҷикистон, вассофи сулҳу дӯстӣ Мирзо Турсунзода, аз ќаробати нек ва њатто меҳмони хонадони ҳамдигар шудани онњо ёдовар гашта, чанд мисраъ аз достони “Љони ширин”-ро ќироат кард, ки барои њозирон љолиб буд.
Љаноби Имран Њайдар, ки ќаблан бо раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Покистон» академик Кароматулло Олимов мулоќот дошт ва аз њадафу дастовардњои ин зерсохтори ЉДРФТ огоњ буд, оиди ривољи бештари муносибатҳои иқтисодиву тиљоратї, сайёҳиву фарњангї бо Тоҷикистон сухан карда, иброз дошт, ки Сафорати Покистон омода аст бо ЉДРФТ њамкории зичтаре дошта бошад ва ҳар иќдомеро, ки анљумани дўстї дар ин љода мегузорад, њатман дастгирї хоњад ёфт.
Љаноби Имран Ҳайдар изҳор дошт, ки мардуми калонсоли Тоҷикистон оиди Покистон бисёр чизҳоро медонанд, вале мутаассифона, насли ҷавон дар бораи мамлакаташ кам тасаввурот дорад. Ў пешниҳод кард, ки бањри ислоњи ин камбуд дар макотиби таҳсилоти умумии Тоҷикистон дар мавзӯъи “Покистон чӣ гуна кишвар аст?” ё “Оиди Покистон чињо медонї?” озмуни иншо гузаронида шавад ва баъди натиҷагирӣ Сафорат омода аст ғолибони се ҷойи аввалро бо ҷоизаҳо қадр намояд.
Сафири Покистон ҳамзамон аз кам будани теъдоди донишҷӯёни покистонӣ дар Тоҷикистон изҳори нигаронӣ намуда гуфт, ки дар ин самт њамроњ бошем ва ба ќадри салоњиятњоямон чора андешем.
Љаноби Сафир Имран Њайдар дар рафти суњбат пешниҳод намуд, ки барои рушди муносибатҳои њам дӯстиву њам фарҳангӣ якҷоя баргузор кардани фестивалҳои ҷавонон дар муассисањои тањсилоти олї, ки нињодњои љамъиятњои алоњидаи дўстї мебошанд, хеле нишонрас ва айни муддао хоњанд буд.
Сайдулло Хайруллоев аз вохӯрӣ изњори ќаноатмандї намуда, рў ба мењмон иброз дошт: – ҳар Сафире, ки барои беҳбудии муносибатҳои мардумони ду давлат сањми назаррас мегузорад, назди давлату халќаш хидмати бузургеро анҷом медиҳад. Эњсос мекунам, ки Шумо дар ин роњ иродати бештаре доред – ва афзуд: -банда аз номи ташкилоти худ пешниҳод менамоям, ки барои сафари аъзои Ҷамъияти дӯстии “Тоҷикистон – Покистон” ба кишваратон мусоидат намоед, то бо ањли фарњанги давлати Шумо ќаробат њосил шавад. Инчунин ба таъсиси Ҷамъияти дӯстии “Покистон – Тоҷикистон” мусоидат намоед ва агар Шумо ҳамин корро анҷом диҳед, дар таърихи муносибатҳои Тоҷикистону Покистон ва наздикшавии халќоямон саҳифаи наве хоҳед кушуд. Агар мову Шумо баъд аз Файз Аҳмади Файз ва Мирзо Турсунзода тавонем муносибатҳои ҳарду кишварро тавассути дипломатияи мардумї густариш дињем, як хидмати хеле муҳим ва бузурге мебуд барои баъдинагон.
Муовини Раиси Раёсати ЉДРФТ Мушаррафа Шарифова аз ќадимияти муносибатњои мардумони њар ду кишвар ёдовар шуда, гуфт, ки таърихи гузаштаи дури Покистон амиќ буда, то ба даврони Њараппи мерасад. Ба тамаддуни ҳавзаи Ҳимолой ва Ҳиндукуш таваҷҷўҳ намоем, хоњем дид, ки таърихи беш аз панљњазорсоларо дар бар мегирад ва ин муқаддамтар аз тамаддуни ҳиндуориёист.
Доираи мањдуд бохабаранд, ки иддае, аз олимони рус аз асри XVIII инљониб оиди муштарак будани таъриху фарњанги “фарзандони пояи Ҳимолой” (дар ин љумла фарҳанги маишии тоҷикони Бадахшони Тоҷикистон ва њавзаи Зарафшон низ) тадќиќоти хеле љолиб доранд. Метавонем, онњоро асос карда, маълумотнома ё рисолае ба табъ расонем ва ё филме офарида, тариқи телевизионҳои ҳар ду давлат намоиш диҳем, то ҳамаи он дастовардњои таърихнигорї дар рафњои китобхонаҳо зери гард намонанд ва мо онњоро берун оварда, ба мардумони кишварҳоямон ҷилвагар созем... Вақте қаробати халқҳо ва махсусан умумияти таърихиашонро исбот мекунед, сарҳадҳо аз байн бардошта мешаванд. Яъне вақте “тамаддуни фарзандони пояи Ҳимолой” мегӯем, чандин халқу миллатҳоро бо ҳам муттаҳид мегардонем.
Љаноби Сафир ёдовар гашт, ки ҳамкориҳои тарафайн самарабахш хоҳанд буд ва ҷониби Покистон кӯшиш ба харҷ медиҳад, тадбирҳо андешида, монеаҳои мавҷударо бартараф менамояд, то ҳамкориҳо бо ЉДРФТ беш аз пеш боровар ва қавитар бошанд.
Акси хотиравї: бо иштирокчиёни вохўрии Сайдулло Хайруллоев ва Имран Њайдар, 12 августи соли 2020
Дар фарљом роњбари ЉДРФТ С.Хайруллоев ба љаноби Имран Њайдар ду албоми мусаввари ба наќши Асосгузори сулњу вањдати миллї – Пешвои миллат, Президенти Љумњурии Тољикистон муњтарам Эмомалї Рањмон бахшидашуда, як паннои бадеї ва чанд шумораи маљаллаи «Дўстї»-ро пешкаш кард.
Дар вохўрї раиси Кумитаи сулњу ризоияти миллии Тољикистон Латофат Шарипова, кормандони ЉДРФТ Заур Дахте, Мирзо Абдуллоев ва Файзулло Тиллоев иштирок доштанд.
Мулоќоти Сайдулло Хайруллоев бо аъзои Љамъиятњои дўстии алоњида
31 марти соли 2020 вохўрии Раиси Раёсати Љамъияти дўстї ва равобити фарњангии Тољикистон бо кишварњои хориљї Сайдулло Хайруллоев бо аъзои Љамъияти дўстии «Тољикистон – Хитой» мулоќот намуд.
Дар вохўрї Мушаррафа Шарипова, Носири Салимї, Аъзам Байдуллоев, Рухшона Восиева ва дигарон иштирок доштанд.
Сайдулло Хайруллоев ба мавзўъи вохўрї оиди зарурати таљдиди Љамъияти дўстии «Тољикистон – Хитой» бо тафсил суњбат кард. Азбаски муносибатњои гуногунљабња бо Љумњурии Халќии Хитой – шарики стратегии Љумњурии Тољикистон амну фароњ аст ва ЉДРФТ бо ЉХХ барои панљ сол Созишномаи њамкорї ба имзо расонидааст ва Кумитаи Созмони Њамкорињои Шанхай оид ба њамљаворї Љамъияти дўстии «Тољикистон – Хитой» сатњи дигари корбариро таќозо мекунад. Бояд њайати нави Раёсати он иборат аз шахсоне бошанд, ки ин гуногунљабњагии муносибатњоро таъмин карда тавонанд ва раиси он симое бошад, ки бо шахсиятњои намоёни Хитой суњбат кард ва дар Форумњои њар сол зикршаванда бо маърўзањои љолиб баромад кунанд, ё дар мусоњибањо иштирок карда тавонад.
Бинобар он Раёсати ЉДРФТ пешнињод мекунад, ки Носири Салимї раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Хитой» интихоб шавад. Љонишини раиси Љамъият ноиби ректори ДДОТ ба номи С. Айнї оид ба робитањои беруна Аъзам Байдуллоев ва котиби масъули Љамъият Рухшона Восиева пешбарї шуда, аз љониби иштирокчиёни вохўрї низ пазируфта шуд.
Инчунин, зимни мулокот оиди масъалаи таљдиди Љамъияти дўстии «Тољикистон – Корея» баррасї шуд. Љамъияти мазкур дар нињоди Донишкадаи давлатии забонњои Тољикистон ба номи Сотим Улуѓзода таъсис дода шавад. Чунки дар љумњурї ягона маркази кореягї дар Донишкадаи мазкур мављудаст. Муовини ректор оид ба робитаҳои байналмиллалии ДДЗТ ба номи С. Улуѓзода раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Корея» Раљабов Саиднеъмон интихоб карда шавад.
3 апели соли 2020 Раиси Раёсат Сайдулло Хайруллоев бо аъзои Љамъияти дўстии «Тољикистон – Ќазоќистон» вохўрї намуд.
Аз сабабе, ки раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Ќазоќистон» доктори илмҳои филологӣ, профессор Абдусаттор Нуралиев дар 78-солагї (шаби 20 марти соли љорї) даргузашт. Аз ин рў Раёсати ЉДРФТ оиди таљдиди Љамъияти мазкур бо аъзои Љамъияти дўстии «Тољикистон – Ќазоќистон» вохўрї анљом дода шуд. Дар вохўрї Абдуѓаффор Абдуљабборов раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Ќазоќистон» ва Каиржан Курбанова котиби масъул интихоб шуданд.
10 апрели соли 2020 Раиси Раёсат Сайдулло Хайруллоев бо аъзои Љамъияти дўстии «Тољикистон – Туркия» вохўрї намуд. Дар он Мушаррафа Шарифова, Муњиба Мањмадљонова, Рањмонзода Азимљон иштирок доштанд.
Раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Туркия» Муњиба Мањмадљонова, љонишини раиси Љамъияти мазкур, муовини директор оид ба илми Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупо Раҳмонзода Азимҷони Шералӣ интихоб шдуанд.
13 апрели соли 2020 раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Франсия» Султонзода Соќї аз љониби Раиси Раёсати Љамъияти дўстї ва равобити фарњангии Тољикистон бо кишварњои хориљї Сайдулло Хайруллоев ба њузур пазируфта шуд.
Дар рафти суњбат раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Франсия» Султонзода Соќї дар хусуси фаъолияти Љамъияти мазкур, наќшаи корї барои соли 2020, аъзои љамъият, дастоварду пешравињо ва ѓайра суњбат намуд.
Маълум гардид, ки Љамъияти дўстии «Тољикистон – Франсия» дар соли 2019 як ќатор чорабинињои фарњангї баргузор намуда, њисоботи муфассали худро дар шакли алоњида ба Раёсати ЉДРФТ пешкаш намудааст.
Дар соли 2020 бошад Љамъияти дўстии «Тољикистон – Франсия» наќшаи кориашро тањия ва тасдиќ намуда, тибќи наќша аллакай дар моњњои январу феврал якчанд чорабинињо баргузор гардидаанд, вале дар давоми бештар аз як моњи охир бо сабаби афзоиш ёфтани бемории сироятии «Пандемия» (COVID-19) дар аксар кишварњои олам фаъолияти љамъият, ки бо Сафорати Франсия дар Тољикистон вобастагии зич дорад то андозае коњиш ёфтааст. Аммо ин њолат муваќќатї мебошад. Бештари чорабинињо тибќи наќша дар тобистон ва тирамоњ рост меоянд.
Њамин тавр, Раиси Раёсати Љамъияти дўстї ва равобити фарњангии Тољикистон бо кишварњои хориљї Сайдулло Хайруллоев барои боз њам бењтару хубтар ба роњ мондани робитањои дўстї бо Љумњурии Франсия ва баргузор намудани чорабинињои фарњангї ба раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Франсия» Султонзода Соќї дастуру супоришњои мушаххас дод.
13 апрели соли 2020 Раиси Раёсати ЉДРФТ Сайдулло Хайруллоев бо раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Германия» Сайфуллоев Хайрулло ва магистри шуъбаи забони олмонї њамчун забони хориљии Донишгоњи Вена хонум Малгоржата Ставовчик вохўрї намуд. Хонум Малгоржата Ставовчик бо даъвати ЉДРФТ ба Љумњурии Тољикистон ташриф оварда буд. Дар вохўрї хонум Малгоржата Ставовчик изњор дошт, ки дар Донишгоњи давлатии омўзгории Тољикистон ба номи Садриддин Айнї ба донишљўёни факултети забонњои романї-германї аз забони олмонї ва фарњанги Австрия дарс мегузарад. Инчунин ба муњасилин доир ба мавзуъњои доѓи рўз дар ташкили намоишномањои театрикунонида кўмак менамояд, ки онњо дар охири соли тањсил бо намоишњои театрї дар байни 13 донишгоњи љумњурї ќувваозмої менамоянд. Чунин саъю кўшиши донишљўён албатта барои инкишофи малакањои суханварї аз забони олмонї ривољ ёфта, барои ташаккули салоњияти коммуникативии онњо мусоидат менамояд.
Хонум Малгоржата Ставовчик, ки худ донандаи забонњои олмонї, англисї, италиёвї, лањистонї, чехї, русї ва туркї мебошад, ният дорад, ки њангоми дар шањри Душанбе фаъолият намуданаш забон ва фарњанги тољикро аз худ намояд.
Дар суњбат Сайдулло Хайруллоев маслињат доданд, ки барои бењтар аз худ намудани забон ва тамаддуни тољик бо тољикон бештар суњбату муошират бояд намуд, аз музею осорхонањо ва љойњои диданбоби Тољикистони офтобрўя шинос бояд шуд, аз нури офтоби инљо бањра бояд гирифт. Бахусус дидани манзарањои нотакрори дараи Варзоб, ки аз шањри Душанбе на он ќадар дур воќеъ аст, ба кас њаловат мебахшад ва шахс аз он руњу неруи тоза ба даст меорад.
Дар мусоњиба раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Германия» Сайфуллоев Хайрулло ќайд кардаанд, ки чунин чорабинињои фарњангї дар наќшаи љамъият албатта, љой дорад ва бо расидаи ваќти мусоид аъзои Љамъият њамроњи мењмони маззам ба сайру саёњати куњистону чашмасорон рафта, бо косибону њунармандони тољик шиносої ба амал меоранд, то ки мењмони арљманди мо, хонум Малгоржата Ставовчик дар баробари амалї намудани фаъолияти фарњангию педагогии хеш, инчунин бештар ба расму русум ва зебоию манзарањои љолибу дилфиреби Тољикистони азиз – Ќалъаи Њисор, Ќалъаи Њулбук, Панљакенти Бостон, Искадаркўл, Шањристону Хуљанд шинос шавад. Чунин чораандешињо бе чуну чаро натиљањои амалї гардидани дастурњои Президенти кишвар, муњтарам Эмомалї Рањмон оид ба солњои рушди дењот ва њунарњои мардумї дар давраи кунунї мањсуб меёбанд.
Зимни суњбат раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Германия» Сайфуллоев Хайрулло зикр намуданд,ки тавассути Шартномаи байнидавлатї миёни Љумњурии Тољикистон ва Љумњурии Австрия њамасола ба Љумњурии Тољикистон мењмонони зиёд, аз ќабили олимони фарњангшиносу забоншинос, донишљўён ва сайёњњони зиёд боздид ба амал меоранд. Ин робитањо воќеан дорои таърихи зиёда аз 50-сола меошанд. Аз љумла, чанд сол ќалб кўњнавардони шањри Клагенфурт (бародаршањри Душанбе) дар Вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон ќуллаеро фатњ намуданд, ки он ба унвони Ќуллаи Клагенфурд номгузорї шудааст. Аз Љумњурии Тољикистон ба њайси сафарњои љавобї њунармандону санъаткорон, рассомон, мутахассисони соњаи барќ ва ѓайра ба Љумњурии Австрия ташриф меоранд. Омўзгорону донишљўёни тољик дар Донишгоњњои Австрия дар курсњои забономўзї ва такмили ихтисос ширкат варзида, савияи донишу малакањои забонї ва касбии хешро ривољ медињанд.
16 марти соли 2020 Раиси Раёсати Љамъияти дўстї ва равобити фарњангии Тољикистон бо кишварњои хориљї Сайдулло Хайруллоев бо раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Њиндустон» Њабибулло Раљабов суњбат дошт.
Дар рафти суњбат оиди фаъолияти Љамъияти дўстии «Тољикистон – Њиндустон», наќшаи корї барои соли 2020, аъзои љамъият, дастоварду пешравињо ва ѓайра баррасї шуданд.
Ҷаласаи ҳисоботии Раёсати Ҷамъияти дўстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ
Љаласаи њисоботии Раёсати Љамъияти дўстї ва равобити фарњангии Тољикистон бо кишварњои хориљї
6 марти соли 2020 љаласаи њисоботии солонаи Раёсати Љамъияти дўстї ва равобити фарњангии Тољикистон бо кишварњои хориљї дар соли 2019 баргузор гардид.
Љаласаи мазкур тањти раисии Раиси Раёсати ЉДРФТ Сайдулло Хайруллоев сурат гирифта, дар он масъулони намояндагињои ЉДРФТ дар вилоятњо, раисон ва намояндагони Љамъиятњои дўстї бо кишварњои алоњидаи дар доираи ЉДРФТ фаъолияткунанда, намояндагони мактабњои олии кишвар иштирок доштанд.
Аз љумла, Хайруллоев Сайдулло – Раиси Раёсат, Шарифова Мушаррафа – љонишини Раиси Раёсат, Олимов Кароматулло – раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Покистон», Раљабов Њабибулло – раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Њиндустон», Нўъмонљон Ѓаффорї – ректори Донишгоњи давлатии омўзгории Тољикистон ба номи Садриддин Айнї, Рухсора Давлатзода – муовини ректор оид ба робитаҳои байналмилалии Донишгоњи давлатии Хуљанд ба номи академик Бобољон Ѓафуров, референти ЉДРФТ дар вилояти Суѓд, Раљабов Саиднеъмон – муовини ректор оид ба робитаҳои байналмиллалии Донишкадаи давлатии забонњои Тољикистон ба номи Сотим Улуѓзода, Алимов Насим – проректор оид ба равобити байналмилалї ва мобилияти академии Донишгоҳи давлатии Данѓара, Муллоањмадов Мирзо – раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Эрон», Шукурзода Мирзо – раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Ќирѓизистон», Сайфуллоев Хайрулло – раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Германия», Латифов Љўра – раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Куба», Абдурасулов Анвар – раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Беларус», Насимов Азимќул – раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Љумњурии Халќї–Демократии Корея», Искандаров Ќосимшо – раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Афѓонистон», Оймуњаммадзода Илњомљон – раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Туркманистон», Султонов Соќибой – раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Фаронса», Восиева Рухшона – муовини раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Хитой», Ќурбанова Каиржан – котиби масъули Љамъияти дўстии «Тољикистон – Ќазоќистон», Љурѓосиев М. – котиби масъули Љамъияти дўстии «Тољикистон – Эрон», Шарипова Саида – аъзои Љамъияти дўстии «Тољикистон – Япония», Шохонов Амирхон – намояндаи Иттифоќи касабаи кормандони фарњанг, иттилоот, варзиш ва сайёњии Тољикистон, Тиллоев Файзулло – мудири Шўъбаи Раёсат, Fафуров Ибод – референт, Абдуллоев Мирзомурод – референт, Боева Барно – референт, Кандаурова Гуландом – котиби коргузор, Дахте Заур – суратгири маљаллаи «Дўстї», Ањмадљонов Исмоил – сармуњосиб, Муќимов Авазхон – мудири хољагї ва ѓайра, њамагї: 30 (си) нафар иштирок доштанд.
Љаласаро Раиси Раёсати ЉДРФТ Сайдулло Хайруллоев ифтитоњ намуда, њозиронро бо рўзномаи љаласа, ки мавзўъњои шунидани њисоботи солонаи Раёсати ЉДРФТ дар соли 2019, баррасии Паёми Асосгузори сулњу ваҳдати миллї – Пешвои миллат, Президенти Љумњурии Тољикистон муњтарам Эмомалї Рањмон «Дар бораи самтњои асосии сиёсати дохилию хориљии Љумњурии Тољикистон» ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон (аз љониби академик Кароматулло Олимов анљом дода шуд), муњокима ва тасдиќи наќшаи кории Раёсати ЉДРФТ барои соли 2020, масъалаи таљдиди Љамъиятњои дўстии «Тољикистон – Хитой» ва «Тољикистон – Љумњурии Корея» ва интихоби роњбарияти нави онњо, муаррифии референтњои Намояндагињои ЉДРФТ, ки аввали соли 2020 дар нињоди Донишгоњои вилоятњо фаъолият мебаранд, табрикоти соњибљашнњо – Љўра Латипов, Хайрулло Сайфуллоев, Мирзо Шукурзода, ќабули ќарорњои дахлдор оид ба фаъолияти Раёсати ЉДРФТ дар соли 2020, баррасии масъалаи Иттифоќи касабаи Љумњурии Тољикистон ба сафи Иттифоќи касабаи кормандони фарњанг, иттилоот, варзиш ва сайёњии Тољикистон шомил шудани коллективи ЉДРФТ ва дигар корњои љорї иборат буд, шинос намуд.
Сайдулло Хайруллоев дар суханронии худ таъкид карданд: «Дар давраи њисоботї Раёсати Љамъияти дўстї ва равобити фарњангии Тољикистон бо кишварњои хориљї вазифањои оинномавии худро иљро намуда, намояндагињои он дар вилоятњо, љамъиятњои дўстии алоњида дар нињодњо босамар фаъолият бурданд ва ба Раёсат њисоботњои хешро пешнињод карданд.
Дар доираи баргузории чорабинињо бањри сазовор ва дар сатњи баланд истиќбол гирифтани љашнњои давлатї ва дигар љашнњои миллї, ки барои њар шањрванди кишвар азизу гиромист, ањамияти хоса дода шуд.
Дар мои аввали соли 2019 Паёми Асосгузори сулњу вањдати миллї – Пешвои миллат, Президенти Љумњурии Тољикистон муњтарам Эмомалї Рањмон «Дар бораи самтњои асосии сиёсати дохилию хориљии Љумњурии Тољикистон» ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон дар худи идораи Љамъияти дўстї, дар баъзе Љамъиятњои дўстии назди он ва марказњои миллию фарњангї бо кўшиши масъулони ташкилот тарѓиб гардида дар давоми сол фаъолият дар партави он бурда мешуд.
Раёсати Љамъияти дўстї дар давраи њисоботї фаъолияташро чун њамеша дар њамкории зич бо маќомоти иљроияи њокимияти давлатии марказї ва мањаллї, вазоратњо, муассисањои илмиву таълимї ва фарњангї пеш бурд.
Ташаккур ба раисони љамъиятњо, масъулони намояндагињои Љамъияти дўстї дар вилоятњо ва роњбарони муассисањое, ки дар нињодашон љамъиятњои дўстии алоњида фаъолият мебаранд. Инчунин ташаккур ба сарварони обшинањои миллї, ки ваќти худро дареѓ надошта, якљоя бо мо кори дипломатияи мардумиро пеш мебаранд.
Чорабинињои асосї барои соли 2019 ба наќша гирифташударо иљро намуда, илова бар он чандин чорабиниву иќдоми дигари назаррас пурракунандаи вазифањои оинномавии ташкилотро ба љо оварданд ва имрўз ин фаъолият аз љониби њозирон бањогузорї мешавад».
Сипас, муовини Раиси Раёсати ЉДРФТ Мушаррафа Шарипова дар назди њозирон аз натиљаи фаъолияти Раёсати ЉДРФТ дар соли 2019 њисобот дод. Муњимтарин рўйдодњо, чорабинињо, њамкорї бо Сафоратњо, мштирок дар Форумњо, њамкори бо шарикон махсус ќайд гардид.
Раёсати Љамъияти дўстї ва равобити фарњангии Тољикистон бо кишварњои хориљї якљоя намояндагии он дар вилоятњо, бо бисту чор Љамъияти дўстии дар наздаш амалкунанда, кор бо љавонон ва доираи васеъи фаъолонаш чорабинињои асосии барои соли 2019 ба наќша гирифтаашро иљро намуда, дар ривољи дўстиву њамкорї бо кишварњо, мустањкам кардани љомеаи гуногунмиллати тољикистониён ва нињоят, пешбурди сиёсати дохиливу хориљии давлат сањм гузошт.
Маљаллаи «Дўстї» њамчун оинаи фаъолияти ЉДРФТ ва зерсохторои он, њамчун ташвиќкунандаи сиёсати хориљиву дохилии давлат дар масъалаи муносиботи байналмилалї, дўстии халќњо ва равобити фарњангии байни онњо дар тањкими муносибати байни давлати Тољикистон бо кишварњои дигар, ќавитар гардонидани иртибот бо иттињодияњо ва марказњои миллию фарњангии аќаллиятњои миллї, густариши њамкорї бо сафоратњо, ташкилотњои байналмилалии муќими кишвар, шарикон ва ѓайра аз љониби хонандагон нек бањогузорї шуд. Нашри махсуси он бахшида ба 70-солагии таъсисёбии ЉХХ барои тањкими иртиботи Тољикистон хеле муњим буд.
Баъдан сухан ба раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Покистон» Кароматулло Олимов дода шуд. Академик К. Олимов оиди Паёми Асосгузори сулњу вањдати миллї – Пешвои миллат, Президенти Љумњурии Тољикистон муњтарам Эмомалї Рањмон «Дар бораи самтњои асосии сиёсати дохилию хориљии Љумњурии Тољикистон» ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон баромад намуда, нуќтањои муњим ба фаъолияти ЉДРФТ марбути он диќќати махсус доданд.
Сипас, Сайдулло Хайруллоев ба мавзўъи рўзномаи љаласа оиди зарурати таљдиди Љамъиятњои дўстии «Тољикистон – Хитой» ва «Тољикистон – Љумњурии Корея» бо тафсил суњбат кард.
Азбаски муносибатњои гуногунљабња бо Љумњурии Халќии Хитой – шарики стратегии Тољикистон амну фароњ аст ва ЉДРФТ бо ЉХХ барои панљ сол созишномаи њамкорї ба имзо расонидааст ва Кумитаи Созмони Њамкорињои Шанхай оид ба њамљаворї, дўстї ва њамкорї нияти бо ЉДРФТ ба имзо расонидани њусни тафоњумро дорад, фаъолияти Љамъияти дўстии «Тољикистон – Хитой» сатњи дигари корбариро таќозо мекунад. Бояд њайати нави Раёсати он иборат аз шахсоне бошанд, ки ин гуногунљабњагии муносибатњоро таъмин карда тавонанд ва раиси он симое бошад, ки бо шахсиятњои намоёни Хитой суњбат кард ва дар Форумњои њар сол зикршаванда бо маърўзањои љолиб баромад кунанд, ё дар мусоњибањо иштирок карда тавонад.
Бинобар он Раёсати ЉДРФТ пешнињод мекунад, ки Носири Салимї раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Хитой» интихоб шавад. Пешнињодро ањли љаласа якдилона овоз доданд. Ба љонишини ноиби ректори ДДОТ ба номи С. Айнї оид ба робитањои беруна Аъзам Байдуллоев ва котиби масъули Љамъият Рухшона Восиева пешбарї шуда, аз љониби иштирокчиёни љаласа низ пазируфта шуд.
Инчунин, оиди Љамъияти дўстии «Тољикистон – Љумњурии Корея» таъкид кард. Пешнињоди раиси Љамъияти дўстии «Тољикистон – Корея» Раљабов Саиднеъмон – муовини ректор оид ба робитањои байналмиллалии ДДЗТ ба номи С. Улуѓзода интихоб карда шавад. Ин Љамъият дар нињоди Донишкадаи давлатии забонњои Тољикистон ба номи Сотим Улуѓзода таъсис дода шавад. Чунки дар љумњурї ягона маркази кореягї мављудаст.
Сипас муаррифии референтњои Намояндагињои ЉДРФТ дар вилоятњо, ки аввали соли 2020 дар нињоди Донишгоњои вилоятњо фаъолият мебаранд:
Давлатзода Рухсораро ба вазифаи референти ЉДРФТ дар вилояти Суѓд (дар нињоди Донишгоњи давлатии Хуљанд ба номи академик Бобољон Ѓафуров) ва Абдулњай Комилиро ба вазифаи референти ЉДРФТ дар вилояти Хатлон (дар нињоди Донишгоњи давлатии Бохтар ба номи Носири Хусрав) интихоб шуданд.
Дар љаласа соњибљашнњо – Љўра Латипов, Хайрулло Сайфуллоев, Мирзо Шукурзодаро ба сини муборакашон тањният ва бо туњфа сарфароз гардонида шуданд. Инчунин бахшида ба Рўзи бонувон ба Мушаррафа Шарифова, Рухсора Давлатзода, Рухшона Восиева, Каиржан Ќурбанова, Гуландом Кондаурова, Барно Боева ва Саида Шарипова тўњфањои хотиравї таќдим карда шуд.
Сайдулло Хайруллоев пешнињод кард, ки тибќи талаботи нави Иттифоќи касабаи Љумњурии Тољикистон колективи ЉДРФТ ба сафи Иттифоќи касабаи кормандони фарњанг, иттилоот, варзиш ва сайёњии Тољикистон колективи ЉДРФТ шомил мешаванд. Намояндаи Иттифоќи касабаи кормандони фарњанг, иттилоот, варзиш ва сайёњии Тољикистон Шохонов Амирхон ягон гуфтание доред? Не! Корманди ЉДРФТ Ѓафуров Ибод раиси Иттифоќи касабаи колективи ЉДРФТ интихоб карда шавад.
Дар охири љаласаи њисоботии солона, наќшаи кории ЉДРФТ барои соли 2020 муњокима гардид.
Масъалаи ќабули ќарорњо «Дар бораи њисоботи фаъолияти Раёсати ЉДРФТ дар соли 2019», «Дар бораи тасдиќи наќшаи кории ЉДРФТ барои соли 2020», «Дар бораи таљдиди Љамъияти дўстии «Тољикистон – Хитой» ва «Дар бораи таљдиди Љамъияти дўстии «Тољикистон – Љумњурии Корея» бо назардошти пешнињодњо тасдиќ карда шуд.
ПОЛГОДА СОЗИДАТЕЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
По насыщенности событиями, ярким инициативам, созидательным шагам и культурным проявлениям первое полугодие 2019 года для всего сообщества таджикистанцев, в том числе для ТОДКС, было особенным. Говорят, каким будет год - судят по весне. Наврузовские торжества в светоносном Нуреке, яркий многотысячный Фестиваль и Международный Форум, посвященный межкультурному диалогу и туризму в столице - всё это словно послужило знамением, предвестником других важных событий в жизни нашей Республики.
Очередной, пятый Саммит - Совещания по взаимодействию и мерам доверия в Азии (СВМДА) стал одним из самых значимых политических событий года в мировом масштабе.
Душанбинский Саммит, встреча на высшем уровне как предвидели все и отметили в Секретариате СВМДА, действительно придал импульс достижению новых целей и изучению новых путей решения существующих и возникающих вопросов, представляющих коллективный интерес для государств - членов СВМДА и продолжения осуществления мер укрепления доверия и превращения Азии в гармоничный регион с прочным миром и процветанием посредством всеобъемлющего и углубленного диалога.
Мы горды, что благодаря принятию Таджикистаном председательства СВМДА, Душанбе в очередной раз стал центральной площадкой для принятия важных политических и экономических решений мирового и регионального масштаба.
Сегодня СВМДА включает 27 государств-членов, которые охватывают около 90% территории и населения континента, 8 стран и четыре международные организации, в том числе ООН, которые имеют в нём статус наблюдателей.
Со многими входящими в СВМДА странами у нас в составе ТОДКС действуют отдельные общества дружбы, которых Душанбинский саммит вдохновил на более углубленное сотрудничество, потому как в деле укрепления дружбы и взаимопонимания, особенно повышения меры доверия между странами велика роль общественной дипломатии, цель которой направлена на сближение народов. В этом плане Президиум ТОДКС и наши подразделения, возглавляемые академиками, членкорами АН, ректорами вузов и другими видными людьми, имеют большой опыт.
ТОДКС участвовало в комментариях к авторской статье Председателя КНР г-на Си Цзиньпина, опубликованного в канун его государственного визита в Таджикистан на сайте НИАТ «Ховар» и в «Народной газете» - интервью заместителя Председателя ТОДКС Мушаррафы Шариповой для новостного канала CCTV Государственного телевидения КНР и газета «Жэньмин Жибао». С ней и с главным редактором журнала «Дусти» Мавлюдой Шариповой имели обширную беседу также корреспонденты государственной «Молодёжной газеты», китайского журнала «Наука и жизнь», журналисты «LEGAL DAILY».
Участие ТОДКС в презентации книги «Си Цинпинь о государственном управлении» в переводе на таджикский язык тоже можно отнести к успехам нашей организации.
Почитание священной памяти участников и жертв ВОВ - одна из главных тем мирового сообщества, людей доброй воли и наших, ежегодно провидимых совместно с Россотрудничеством мероприятий. На мероприятиях, посвященных 75-летию снятия Ленинградской блокады, 30-летию вывода ограниченного континента советских войск из Афганистана; участие в акции «Свеча памяти», пришедшие на первое полугодие, достойный особого упоминания.
Дни Австрии в Таджикистане, организованное ТОДКС и ОД «Таджикистан – Германия при поддержке Посольства Австрии в Таджикистане (резиденция в г. Нур-Султан РК) и Министерства образования, науки и исследований Республики Австрия явились яркой страницей в культурной жизни республики и в вопросе укрепления таджикско-австрийских взаимосвязей.
Из заметных достижений полугодия хотел бы отметить участие наших представителей в работе IV-го Форума сотрудничества Китая и республик ЦА и подписание Соглашения о сотрудничестве между КНОДЗ и ТОДКС сроком на пять лет, что призвано способствовать более тесному и плодотворному сотрудничеству между нашими родственными организациями.
Все Общества дружбы в течении полугодия вели свою деятельность в меру своих возможностей. Среди них ОД «Таджикистан – Россия», как всегда работало более плодотворно. Благо, много юбилеев великих людей пришлись на этот период, и этим подразделением они были отмечены достойно и весомо.
Культуре и образовательные взаимосвязи были осуществлены также на базах Обществ дружбы «Таджикистан – Япония» в РТСУ и «Таджикистан – Узбекистан» в ТГМУ им. А. Сино и ТГПУ им. С. Айни.
Сотрудничество с партнёрами – Центром Конфуция при ТНУ, Культурными Центром «Бактрия», Литературными фондом С. Айни – сопряженные с ним события тоже нашли отражение в данном выпуске «Дусти».
Читатели, ознакомившись с данным номером журнала, убедятся, что первая половина текущего года действительно отмечена интересными событиями, созидательной деятельностью ТОДКС и его подразделений.
Председатель Президиум ТОДКС
Сайдулло Хайруллоев
Журнал «Дусти» № 2, 2019
